Przedawnienie roszczeń z umów kredytowych – co przepadnie z końcem 2024 roku?

Koniec roku to dla wielu osób czas refleksji i podsumowań. Jednak dla kredytobiorców i osób posiadających roszczenia wobec instytucji finansowych, rok 2024 jest szczególnie istotny z powodu upływu terminu przedawnienia wielu roszczeń. Jakie roszczenia mogą przepaść, co można jeszcze odzyskać i jak skutecznie przerwać bieg przedawnienia? Oto, co musisz wiedzieć.

Czym jest przedawnienie i dlaczego to takie ważne?

Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która chroni dłużników przed nieograniczoną w czasie odpowiedzialnością za swoje zobowiązania. Po upływie określonego terminu wierzyciel nie może skutecznie dochodzić swoich roszczeń przed sądem. Choć roszczenie nadal istnieje, jego egzekwowanie staje się praktycznie niemożliwe.

W przypadku umów kredytowych najczęściej spotykanym terminem przedawnienia jest 3 lata dla roszczeń wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej. Dla konsumentów terminy mogą być dłuższe, np. 6 lat w przypadku roszczeń o zwrot nienależnie zapłaconych kwot. Dodatkowo, w niektórych przypadkach, zwłaszcza dotyczących zwrotu prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu, obowiązuje 10-letni termin przedawnienia, który daje więcej czasu na dochodzenie swoich praw.

Które roszczenia przepadną z końcem 2024 roku?

Do końca 2024 roku przedawnieniu mogą ulec m.in.:

1. Nadpłaty wynikające z niewłaściwego naliczania odsetek i opłat – jeśli instytucja finansowa stosowała nieuczciwe praktyki, np. zawyższając wysokość odsetek lub naliczając niezgodne z umową opłaty.
2. Zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu – dotyczy kredytów konsumenckich spłaconych przed czasem, gdzie kredytobiorca ma prawo do proporcjonalnego zwrotu kosztów okołokredytowych. Jest to jedno z najistotniejszych praw konsumentów, które zostało jednoznacznie potwierdzone przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 11 września 2019 roku (sprawa C-383/18). Zgodnie z tym orzeczeniem, banki zobowiązane są do proporcjonalnego zwrotu kosztów kredytu, takich jak prowizje, opłaty przygotowawcze i inne świadczenia związane z kredytem, jeżeli został on spłacony przed terminem.
3. Roszczenia z tytułu kredytów denominowanych i indeksowanych do walut obcych (np. franka szwajcarskiego) – obejmuje nadpłaty wynikające z klauzul abuzywnych (np. niewłaściwego przeliczania kursu walutowego).
4. Odszkodowania za bezprawne działania banków lub firm windykacyjnych – np. w przypadku naliczania kosztów windykacji, które sąd uzna za nieuzasadnione.

Zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu – szczegóły i jak to zrobić

Zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu jest jednym z najczęściej dochodzonych przez konsumentów roszczeń. Jeśli spłaciłeś swój kredyt przed terminem, masz prawo odzyskać proporcjonalną część kosztów związanych z umową, takich jak prowizje czy opłaty przygotowawcze.

Jakie są podstawy prawne?

Prawo do zwrotu tych kosztów zostało potwierdzone przez TSUE w 2019 roku, a w Polsce jest ono zagwarantowane w art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Orzeczenie TSUE oznacza, że banki nie mogą odmówić zwrotu proporcjonalnych kosztów, nawet jeśli umowa kredytowa nie przewiduje takiej możliwości. Wyrok ten ma zastosowanie zarówno do kredytów konsumenckich, jak i hipotecznych w określonych przypadkach.

Co zrobić, aby odzyskać pieniądze?

1. Sprawdź swoją umowę kredytową – upewnij się, że spłaciłeś kredyt przed terminem i jakie koszty zostały pobrane.
2. Złóż reklamację do banku – w piśmie wskaż podstawy prawne (art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim oraz wyrok TSUE) i zażądaj zwrotu proporcjonalnych kosztów.
3. Monitoruj odpowiedź banku – bank ma obowiązek udzielić odpowiedzi w ciągu 30 dni. Jeśli odmówi zwrotu lub nie odpowie, możesz złożyć skargę do Rzecznika Finansowego lub wystąpić na drogę sądową.
4. Pamiętaj o 10-letnim terminie – w przypadku kredytów spłaconych przed terminem, jeśli od spłaty minęło mniej niż 10 lat, nadal możesz dochodzić swojego prawa do zwrotu prowizji.
5. Samodzielnie oblicz zwrot za pomocą kalkulatora online – na naszej stronie udostępniliśmy kalkulator, który pozwala szybko i łatwo obliczyć, jaką kwotę możesz odzyskać. Wystarczy, że wprowadzisz podstawowe dane dotyczące kredytu, takie jak kwota, okres spłaty i wysokość prowizji. Dzięki temu dowiesz się, czy warto podjąć działania.

Jak przerwać bieg przedawnienia?

Przerwanie biegu przedawnienia oznacza, że termin zaczyna biec na nowo. Jest to niezwykle istotne, jeśli chcesz zyskać dodatkowy czas na dochodzenie swoich roszczeń. Najskuteczniejsze sposoby przerwania biegu przedawnienia to:

1. Wniesienie pozwu do sądu – rozpoczęcie postępowania sądowego automatycznie przerywa bieg przedawnienia.
2. Zawezwanie do próby ugodowej – złożenie wniosku o ugodę w sądzie sprawia, że termin przedawnienia zaczyna biec na nowo. Jest to szczególnie przydatne, jeśli nie chcesz od razu pozywać instytucji finansowej.
3. Uzyskanie uznania roszczenia przez dłużnika – np. gdy bank potwierdzi, że określona kwota jest nienależnie pobrana i zostanie zwrócona.

Zaufaj profesjonalistom

Dochodzić swoich roszczeń możesz samodzielnie, ale warto skorzystać z pomocy specjalistów. Profesjonalni prawnicy oraz doradcy finansowi mają doświadczenie w prowadzeniu spraw przeciwko instytucjom finansowym, co zwiększa szanse na skuteczne odzyskanie należnych środków. Pomogą również w przygotowaniu odpowiednich dokumentów oraz reprezentacji w sądzie, jeśli zajdzie taka potrzeba. 

Realny przykład: Zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu

Pan Jan zaciągnął w 2015 roku kredyt konsumencki na 120 miesięcy (10 lat) w wysokości 100 000 zł. Bank pobrał od niego prowizję w wysokości 15% kwoty kredytu, co oznaczało 15 000 zł kosztów dodatkowych. W 2020 roku, po 60 miesiącach (5 latach), Pan Jan skonsolidował swoje kredyty, w tym ten wcześniej zaciągnięty, spłacając całość zadłużenia.

Jak obliczyć zwrot prowizji?

Proporcjonalna część prowizji, którą powinien odzyskać Pan Jan, oblicza się na podstawie niewykorzystanego okresu kredytowania. Ponieważ kredyt miał trwać 120 miesięcy, a spłata nastąpiła po 60 miesiącach, Pan Jan wykorzystał tylko połowę okresu kredytowania.

• Niewykorzystany okres: 60 miesięcy (50% umowy).
• Kwota do zwrotu: 50% z 15 000 zł = 7 500 zł.

Pan Jan ma prawo ubiegać się o zwrot tej kwoty od banku, składając odpowiedni wniosek.

Co zrobić, jeśli masz wątpliwości?

Nie zwlekaj z działaniami. Warto skonsultować się z prawnikiem lub rzecznikiem konsumentów, by sprawdzić, jakie prawa Ci przysługują. Zbliżający się koniec roku może być ostatnią szansą na odzyskanie swoich pieniędzy lub dochodzenie swoich praw.

Pamiętaj, że zaniechanie może kosztować Cię utratę możliwości dochodzenia roszczeń. Działaj już dziś, aby skutecznie zabezpieczyć swoje interesy!